CとAの数物 Note

数学と物理のはざまに棲息。

楕円体導体がつくる等電位面

半軸がa,b,c (a\geq b\geq c\geq 0)の楕円体導体をかんがえる。このとき、楕円体の表面は

\displaystyle \frac{x^2}{a^2}+\frac{y^2}{b^2}+\frac{z^2}{c^2}-1=0

という方程式で表される。また、この楕円体と焦点を共有する楕円体群は\lambdaを用いて

\displaystyle \frac{x^2}{a^2+\lambda}+\frac{y^2}{b^2+\lambda}+\frac{z^2}{c^2+\lambda}-1=0\quad(\lambda \gt -c^2)

と表される。
c-and-a.hatenablog.com

この曲面群が等電位面群であることを示す。

\displaystyle x^2=(a^2+\lambda)\left(1-\frac{y^2}{b^2+\lambda}-\frac{z^2}{c^2+\lambda}\right)

とかけるので

\displaystyle\begin{align}
2x\frac{\partial x}{\partial \lambda}&=\left(1-\frac{y^2}{b^2+\lambda}-\frac{z^2}{c^2+\lambda}\right)+(a^2+\lambda)\left\{\frac{y^2}{(b^2+\lambda)^2}+\frac{z^2}{(c^2+\lambda)^2}\right\}\\
&=\frac{x^2}{a^2+\lambda}+(a^2+\lambda)\left\{\frac{y^2}{(b^2+\lambda)^2}+\frac{z^2}{(c^2+\lambda)^2}\right\}\\
&=(a^2+\lambda)\left\{\frac{x^2}{(a^2+\lambda)^2}+\frac{y^2}{(b^2+\lambda)^2}+\frac{z^2}{(c^2+\lambda)^2}\right\}\end{align}

ここで

\displaystyle H=\frac{x^2}{(a^2+\lambda)^2}+\frac{y^2}{(b^2+\lambda)^2}+\frac{z^2}{(c^2+\lambda)^2}

とおけば

\displaystyle \frac{\partial \lambda}{\partial x}=\frac{2x}{(a^2+\lambda)H}\tag{1}

となる。2階の偏微分

\displaystyle\frac{\partial^2 \lambda}{\partial x^2}=\frac{2}{(a^2+\lambda)H}-\frac{2x}{(a^2+\lambda)H^2}\frac{\partial H}{\partial x}-\frac{2x}{(a^2+\lambda)^2H}\frac{\partial \lambda}{\partial x}

H偏微分について

\displaystyle \begin{align}\frac{\partial H}{\partial x}&=\frac{2x}{(a^2+\lambda)^2}+\frac{\partial H}{\partial \lambda}\frac{\partial \lambda}{\partial x}\\
&=\frac{2x}{(a^2+\lambda)^2}+\frac{2x}{(a^2+\lambda)H}\left\{-2\frac{x^2}{(a^2+\lambda)^3}-2\frac{y^2}{(b^2+\lambda)^3}-2\frac{z^2}{(c^2+\lambda)^3}\right\}\end{align}

となるので

\displaystyle K=\frac{x^2}{(a^2+\lambda)^3}+\frac{y^2}{(b^2+\lambda)^3}+\frac{z^2}{(c^2+\lambda)^3}

とおけば

\displaystyle\begin{align}\frac{\partial^2 \lambda}{\partial x^2}&=\frac{2}{(a^2+\lambda)H}-\frac{2x}{(a^2+\lambda)H^2}\left\{\frac{2x}{(a^2+\lambda)^2}-\frac{4Kx}{(a^2+\lambda)H}\right\}\\&\quad-\frac{2x}{(a^2+\lambda)^2H}\frac{2x}{(a^2+\lambda)H}\\
&=\frac{2}{(a^2+\lambda)H}+\frac{8x^2K}{(a^2+\lambda)^2H^3}-\frac{8x^2}{(a^2+\lambda)^3H^2}\tag{2}\end{align}

を得る。(1)から

\displaystyle \begin{align}
\left(\frac{\partial \lambda}{\partial x}\right)^2+\left(\frac{\partial \lambda}{\partial y}\right)^2+\left(\frac{\partial \lambda}{\partial z}\right)^2
&=\frac{4x^2}{(a^2+\lambda)^2H^2}+\frac{4y^2}{(b^2+\lambda)^2H^2}+\frac{4z^2}{(c^2+\lambda)^2H^2}\\
&=\frac{4}{H^2}\left\{\frac{x^2}{(a^2+\lambda)^2}+\frac{y^2}{(b^2+\lambda)^2}+\frac{z^2}{(c^2+\lambda)^2}\right\}\\
&=\frac{4}{H}\end{align}

また(2)から

\displaystyle\begin{align}
\frac{\partial^2 \lambda}{\partial x^2}+\frac{\partial^2 \lambda}{\partial y^2}+\frac{\partial^2 \lambda}{\partial z^2}
&=\frac{2}{(a^2+\lambda)H}+\frac{8x^2K}{(a^2+\lambda)^2H^3}-\frac{8x^2}{(a^2+\lambda)^3H^2}\\
&\quad+\frac{2}{(b^2+\lambda)H}+\frac{8y^2K}{(b^2+\lambda)^2H^3}-\frac{8y^2}{(b^2+\lambda)^3H^2}\\
&\quad+\frac{2}{(c^2+\lambda)H}+\frac{8z^2K}{(c^2+\lambda)^2H^3}-\frac{8z^2}{(c^2+\lambda)^3H^2}\\
&=\frac{2}{H}\left(\frac{1}{a^2+\lambda}+\frac{1}{b^2+\lambda}+\frac{1}{c^2+\lambda}\right)\\
&\quad+\frac{8K}{H^3}\left\{\frac{x^2}{(a^2+\lambda)^2}+\frac{y^2}{(b^2+\lambda)^2}+\frac{z^2}{(c^2+\lambda)^2}\right\}\\
&\quad-\frac{8}{H^2}\left\{\frac{x^2}{(a^2+\lambda)^3}+\frac{y^2}{(b^2+\lambda)^3}+\frac{z^2}{(c^2+\lambda)^3}\right\}\\
&=\frac{2}{H}\left(\frac{1}{a^2+\lambda}+\frac{1}{b^2+\lambda}+\frac{1}{c^2+\lambda}\right)+\frac{8K}{H^2}-\frac{8K}{H^2}\\
&=\frac{2}{H}\left(\frac{1}{a^2+\lambda}+\frac{1}{b^2+\lambda}+\frac{1}{c^2+\lambda}\right)\end{align}

が求まるのでF

\displaystyle\begin{align}
F&=\left(\frac{\partial^2 \lambda}{\partial x^2}+\frac{\partial^2 \lambda}{\partial y^2}+\frac{\partial^2 \lambda}{\partial z^2}\right)/\left\{\left(\frac{\partial \lambda}{\partial x}\right)^2+\left(\frac{\partial \lambda}{\partial y}\right)^2+\left(\frac{\partial \lambda}{\partial z}\right)^2\right\}\\
&=\frac{2}{H}\left(\frac{1}{a^2+\lambda}+\frac{1}{b^2+\lambda}+\frac{1}{c^2+\lambda}\right)/\frac{4}{H}\\
&=\frac{1}{2}\left(\frac{1}{a^2+\lambda}+\frac{1}{b^2+\lambda}+\frac{1}{c^2+\lambda}\right)\end{align}

\lambdaのみであらわせるので曲面群

\displaystyle \frac{x^2}{a^2+\lambda}+\frac{y^2}{b^2+\lambda}+\frac{z^2}{c^2+\lambda}-1=0\quad(\lambda \gt -c^2)

は等電位面群である。